Ontsporen kan iedereen overkomen
Maarten Van Overeem
Vier weken lang zijn via de Emma fotoactie in deze krant foto's te winnen van topfotografen. Deze week van Annaleen Louwes. Dit lam fotografeerde ik speciaal voor het Emma Kinderziekenhuis. “lk was op zoek naar een pasgeboren lammetje, want die kunnen zo mooi liggen met hun vier poten alle kanten uit. Toen ik rondliep op de boerderij in de Betuwe bleek dat de lammetjes zich niet zo makkelijk lieten neerleggen. Uiteindelijk stuitte ik op een zwart lam, met de kwetsbare navelstreng nog aan haar buik. Ik heb de foto negatief afgedrukt. In combinatie met de achtergrond wordt het een soort icoon."
Eigenlijk fotografeert Annaleen Louwes (1959) vooral mensen: vrouwen in een gevangenis in Tirana, Albanië, mannen die ze in haar buurt op straat leerde kennen. Maar ook acteurs voor theatergezelschappen. Nog niet zo lang geleden was Louwes in New York, waar ze drie maanden woonde en als artist in residence mensen fotografeerde op de open psychiatrische afdeling van het Kings County Hospital Centre in de wijk Flatbush, Brooklyn. Louwes was eerder al te gast in het kunstenaarsverblijf op het terrein van de Willem Arntsz Hoeve, een psychiatrische inrichting in Den Dolder. "Door die serie wisten ze in New York dat ze mij konden vertrouwen. Ik was er tegelijk een soort proefkonijn, ik moest alles zelf uitvinden, van het omgaan met de ingewikkelde Amerikaanse bureaucratie tot de beste plek in de buurt om koffie te halen."
“Ik dacht eerst: shit, wat ben ik wit! ”
Louwes was er op uitnodiging van het platform My Beautiful Distress, dat via kunst meer compassie wil kweken voor mensen met een psychische aandoening. In haar werk onderzoekt Louwes vaak de dunne lijn die bestaat tussen 'normaal' en 'in de war'. In biografieën over haar staat steevast 'Louwes is geïnteresseerd in de manier waarop mensen in verschillende omstandigheden overleven en de impact die het heeft op hun lichaamstaal'. Louwes: "Ontsporen, het kan echt iedereen overkomen. Het leven is nu eenmaal niet zo makkelijk. Ik kijk altijd goed naar wat ik zie en dat vertaal ik naar mijn eigen werk, zonder te oordelen. Ik probeer mensen uit de hokjes te halen waarin ze gevangen zitten." In New York verwachtte Louwes in een One flew over the cuckoo's nestachtige situatie terecht te komen, een soort kliniek met een groep vaste bewoners, maar in het stadsziekenhuis was het een komen en gaan van mensen met grootstedelijke problemen die in New York moeten zien te overleven. Louwes moest eerst hun vertrouwen winnen. "Dat kost tijd. Uiteindelijk ontstond er een wisselwerking en kreeg ik mooie verhalen terug. Dat maakt mijn werk interessant en spannend. Wat de kracht van een bepaald beeld is, weet ik vaak pas na een tijdje, soms pas na maanden." De mensen die in het New Yorkse hospitaal voor de camera wilden plaatsnemen, vroeg Louwes onder meer om op een tafel te gaan liggen. "De basale houding van een liggend persoon vind ik mooi. Ik ben geen documentaire fotograaf. De omgeving is niet te zien in het beeld, want die voegt niets toe aan wat we al weten."
Het lastigste was het, vond Louwes, om als witte vrouw in een gekleurde omgeving binnen te komen. "Ik dacht eerst: shit, wat ben ik wit! Vrijwel iedereen die ik fotografeerde was arm, zwart en 'psychiatrisch patiënt'. Ik heb onderzoek gedaan naar hoe ik dat kon oplossen. Ik maakte de kleurenbeelden die ik had geschoten negatief. Dan blijkt dat iedereen, wit of zwart, dezelfde blauwe huid heeft.'. Eind april verschijnt haar boek erover: Black and white and (some kind of) blue. Or I just want to be happy. "Wat ik fijn vind aan die titel is dat het slaat op de fotografie zelf en niet op de gekte of een stigma."
www.annaleenlouwes.nl
Artikel uit het Parool, zaterdag 4 april 2015, door Sara Luijters